MESNEVÎ-İ ŞERİF'İN İLK 18 BEYİTİ

   Hz. Mevlânâ tarafından bizzat yazılan bu 18 beyite, Mevlevîler pek büyük bir ehemmiyet verirler. Onlara göre, bütün Mesnevî’nin hülâsası bu beyitlerdedir.[1]

   Nitekim, “Mevlânâ’nın hasret ve sevgi felsefesi, bütün Mevlevîlikle beraber öz halinde bu on sekiz beyittedir. Bu beyitler kadar geleceği yüklü, onu kendisinde toplayan eser azdır.” denilmiştir.[2]

Neye halk etdi deme Hazret–i Mevlâ nâyı

Halka bildirmek için hazret-i Mevlânâ'yı (Laedri)

[Hazret–i Mevlâ, ney’i niye yarattı diye kafanı yorma hiç. Besbelli ki Mevlânâ hazretlerini halka duyurmak için yarattı onu.]

                                             ≈

   Veled Çelebi İzbudak’ın (ö.1953) tercümesi (düzenlenerek):

   1- Dinle, bu ney nasıl şikâyet ediyor; ayrılıkları nasıl anlatıyor. (Diyor ki:)

   2- Beni kamışlıktan kestiklerinden beri feryadımdan erkek, kadın herkes ağlayıp inledi.

   3- Ayrılık acılarıyla parça parça olmuş bir kalp isterim ki iştiyak derdini ona açayım.

   4- Aslından, vatanından uzak düşen bir kişi, vuslat zamanını arar durur.

   5- Ben her toplulukta, her mecliste ağladım, inledim durdum. Fena halli olanlarla da eş oldum, iyi halli olanlarla da.

   6- Herkes kendi zannınca benim dostum oldu, ama içimdeki sırlarımı kimse araştırmadı.

   7- Benim sırrım, feryadımdan uzak değildir. Ancak her gözde onu görecek, her kulakta onu işitecek nur yok.

   8- Ten cândan, cân da tenden gizli değildir. Lakin cânı görmek için kimseye izin yok.

   9- Bu neyin sesi ateştir, hava değil. Kimde bu ateş yok ise o yok olsun!

   10- Aşk ateşidir ki ney’in içine düşmüştür. Aşk coşkunluğudur ki şarabın içine düşmüştür.

   11- Ney, yârinden ayrılan kişinin arkadaşı, hâldaşıdır. Ney’in perdeleri, bizim perdelerimizi yırttı.

   12- Ney gibi hem bir zehir, hem bir panzehir; ney gibi hem bir dost, hem bir müştâkı kim gördü?

   13- Ney, kanla dolu olan yoldan bahsetmekte, Mecnûn’un aşk kıssalarını söylemektedir.

   14- Bu aklın mahremi ve sırdaşı, akılsızdan başkası değildir. Dile de kulaktan başka müşteri yoktur.

   15- Bizim gamımızdan günler vakitsiz bir hale geldi; günler (ayrılıktan doğan) yanışlarla yoldaş oldu.

   16- Günler geçtiyse, geçip gitsin, korkumuz yok. Ey temizlikte benzeri olmayan, yeter ki sen kal!

   17- Balıktan başka her şey suya kandı; rızkı olmayanın da günü uzadıkça uzadı.

   18- Ham, pişkinin, olgunun halinden anlamaz. Öyle ise söz kısa kesilmelidir vesselam.

                 

                                                      ≈